କାର୍ତ୍ତିକ ମାସ ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷ ଏକାଦଶୀ ରୁ ପୁରୁଷ, ସ୍ତ୍ରୀ, ଯୁବକ, ଯୁବତୀ ସମସ୍ତେ ଦୃଢ଼ ବ୍ରତ ଭାବି ପ୍ରାତଃ ସ୍ନାନ ସହ ପଞ୍ଚୁକ ପାଳନ କରନ୍ତି । ପିତାମହ ଭୀଷ୍ମ,ବାସୁଦେବ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ଠାରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ କାର୍ତ୍ତିକ ମାସ ଶେଷ ପାଞ୍ଚ ଦିନ ବ୍ରତ ରଖି ପଞ୍ଚୁକ ପାଳନ କରିବାକୁ କହିଥିଲେ । ସେହି ଅନୁସାରେ ବ୍ରତର ନାମକରଣ ଭିଷ୍ଣପଞ୍ଚକ ବୋଲି ହୋଇଛି । ତେବେ ବନ୍ଧୁଗଣ ଯଦି ଆପଣ ନିଜର ସବୁ ଇଚ୍ଛା ଏବଂ ମନସ୍କାମନା ପୁରା କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ତେବେ ଏହି ପଞ୍ଚୁକ ପାଞ୍ଚ ଦିନରେ କରନ୍ତୁ କେବଳ ଏହି ୫ଟି କାମ । ତେବେ ଚାଲନ୍ତୁ ଜାଣିବା ।
୧:- କାର୍ତ୍ତିକ ମାସ ପଞ୍ଚୁକରେ ପ୍ରଭୁ ରାଧା କୃଷ୍ଣ ଙ୍କର ପୂଜା ଅର୍ଚ୍ଚନା କରନ୍ତୁ । ପୂଜା କଲା ବେଳେ ରାଧା କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ତୁଳସୀ କାଠରେ ଚନ୍ଦନ ଘୋରି ଲଗାନ୍ତୁ । ଏହା କରିବା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭୁ ରାଧା କୃଷ୍ଣ ଆପଣଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
୨:- ମହାପଞ୍ଚୁକ ପାଞ୍ଚ ଦିନ ଆପଣ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଆପଣ ଉଠିକି ନିଜ ଘର ଦ୍ବାର ସଫା କରିଦିଅନ୍ତୁ । ଏହା ପରେ ନିଜ ଘରର ଚାରିପଟେ ଝଡୁରେ ଓଲାଇ ପରିଷ୍କାର କରିନିଅନ୍ତୁ । ଏହା ଦ୍ବାରା ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ଏବଂ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଥାନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କର କୃପା ଦୃଷ୍ଟି ଆପଣଙ୍କ ଉପରେ ପକାଇଥାନ୍ତି । କାରଣ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ସବୁବେଳେ ପରିଷ୍କାର ଏବଂ ସ୍ଵଚ୍ଛ ସ୍ଥାନରେ ବାସ କରିଥାନ୍ତି ।
୩:- ଆପଣମାନେ ଏହି ପଞ୍ଚୁକରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରାତଃ ସ୍ନାନ କରି ଚଉଁରା ପୂଜା ବା ତୁଳସୀ ପୂଜା କରନ୍ତୁ । ପୂଜା ସରିବା ପରେ ଚଉଁରା ପାଖରେ ଏବଂ ରାଧା କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପାଖରେ କିଛି ମୁରୁଜରେ ରଙ୍ଗୋଲି ବନାନ୍ତୁ ଏବଂ ସେହି ମୁରୁଜରେ ପଞ୍ଚୁକ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଲେଖନ୍ତୁ । ଏହାକୁ ପଞ୍ଚୁକ ପାଞ୍ଚ ଦିନ ସକାଳୁ ଉଠି କରନ୍ତୁ । ଏହା କରିବା ଦ୍ୱାରା ଆପଣଙ୍କ ସବୁ ମନସ୍କାମନା ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏହା ସହ ଆପଣଙ୍କ ସେହି ଦିନଟି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୁଭ ହୋଇଥାଏ ।
୪:- କାର୍ତ୍ତିକ ମାସରେ ପଞ୍ଚୁକ ପାଞ୍ଚ ଦିନରେ ମହାପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପାଖରେ ନୀଳ ଅପରାଜିତା ଫୁଲ ନେଇ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ ଏହା କରିବା ଦ୍ୱାରା ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ମିଳିଥାଏ କାରଣ ନୀଳ ଅପରାଜିତା ଫୁଲ ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପ୍ରତୀକ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପାଖରେ ଅର୍ପଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଭଗବାନ ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ ଆପଣଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
୫:- ପଞ୍ଚୁକ ପାଞ୍ଚ ଦିନର ଶେଷ ଦିନ ଡଙ୍ଗା ଭାଷା ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଦିନ ଛୋଟ ଠୁ ବଡ଼ ସମସ୍ତେ ଡଙ୍ଗା କିଣି ତାକୁ ପୂଜା କରି ନଈ ବା ପୋଖରୀ ରେ ଭସାଇଥାନ୍ତି । ତେବେ ଆପଣ ଏହି ଦିନ କଦଳୀ ପାଟୁଆ ରେ ଡଙ୍ଗା ତିଆରି କରି ଭସାନ୍ତୁ ଏହା ଦ୍ବାରା ଆପଣଙ୍କ ସବୁ ଇଚ୍ଛା ଏବଂ ମନସ୍କାମନା ପୂରଣ ହେବା ସହ ଆପଣଙ୍କୁ ଧନ, ମାନ ସମ୍ମାନ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ । କଦଳୀ ପଟୁଆ ଡଙ୍ଗା ବହୁତ ଶୁଭ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏହା ଦ୍ବାରା ମନସ୍କାମନା ମଧ୍ୟ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ ।
ତେବେ ଏହି କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ରେ କରନ୍ତୁ ଏହି ସବୁ ଉପାୟ ଏବଂ ପୂରଣ କରନ୍ତୁ ସବୁ ମନସ୍କାମନା ।